Wie is de eigenaar als iemand te kwader trouw een perceel claimt? En is er dan sprake van schade die vergoed moet worden? Deze vragen stonden centraal in een zaak bij de rechtbank Oost-Brabant.[1]
Feiten
In 1993 heeft gedaagde een perceel van de gemeente Eindhoven in gebruik genomen voor het beweiden van pony’s. Hij heeft een stalen hek neergezet om het perceel, met een slot waarvoor alleen hij een sleutel had. In 2022 verzoekt de gemeente hem om het gebruik van het perceel te staken. Hieraan geeft hij geen gehoor. De gemeente Eindhoven stapt naar de rechtbank.
Is er sprake van bevrijdende verjaring?
De rechtbank oordeelt dat de gedaagde eigenaar is geworden van het perceel. Een bezitter wordt eigenaar als hij de grond 20 jaar in bezit heeft. De gedaagde is volgens de rechtbank bezitter, terwijl voor iedereen duidelijk was dat hij vond dat hij eigenaar was. Dit betekent dat de gedaagde in 2013 eigenaar geworden is.
Onrechtmatige daad
Daarmee is de kous niet af. De rechtbank oordeelt namelijk dat gedaagde onrechtmatig heeft gehandeld tegen de gemeente. Gedaagde heeft namelijk te kwader trouw het perceel in bezit genomen, aangezien hij wist dat het niet zijn perceel was. Dit betekent dat de gemeente een vordering heeft op gedaagde tot betaling van een schadevergoeding. Deze vordering tot schadevergoeding verjaart vijf jaar na de dag dat de benadeelde (in dit geval de gemeente) zowel met de schade als met de daarvoor aansprakelijke persoon bekend is geworden. Dit moet subjectief worden opgevat, het gaat erom wat de gemeente daadwerkelijk wist en niet wat de gemeente behoorde te weten. De gemeente wist dat gedaagde het perceel in 1993 in gebruik had genomen, maar de gemeente wist niet dat hierdoor de gedaagde in 2013 eigenaar was geworden. Hierdoor is de vordering tot betaling van schade niet verjaard en heeft de gemeente recht op schadevergoeding.
Schadevergoeding
De gemeente vorderde het eigendom van het perceel terug. Op grond van artikel 6:103 BW kan schadevergoeding ook in een andere vorm dan betaling van een geldsom geschieden. In dit concrete geval, waarin de gemeente het eigendom door de onrechtmatige daad van gedaagde is kwijtgeraakt, ligt teruglevering voor de hand. De gedaagde moet het perceel teruggeven aan de gemeente, waardoor de gemeente weer eigenaar wordt.
Conclusie
Na 20 jaar kan een bezitter door verjaring eigenaar worden van een perceel. Dat bezit kan tegelijk een onrechtmatige daad zijn, waarbij schadevergoeding op zijn plaats is. Deze schadevergoeding kan betaling van een geldsom zijn, maar kan ook bestaan uit een verplichting tot het teruggeven van het perceel.
[1] ECLI:NL:RBOBR:2024:4123
