Gedoogplicht op grond van Belemmeringswet privaatrecht
Een recent gepubliceerde, maar al wat oudere uitspraak van het Gerechtshof ’s-Gravenhage illustreert mooi dat men bij het opleggen van een gedoogplicht op grond van de Belemmeringwet privaatrecht moet toetsen aan het huidige gebruik.
De Belemmeringenwet privaatrecht geeft de minister de mogelijkheid om een grondeigenaar te verplichten dat hij gedoogt dat nutsvoorzieningen in het kader van het algemeen belang worden aangelegd en in stand gehouden. In de zaak die leidde tot de uitspraak van het Gerechtshof ’s-Gravenhage van 16 november 2000 wilde de minister van Verkeer en Waterstaat een kassenexploitant verplichten om te gedogen dat op diens perceel een drinkwatertransportleiding zou worden aangelegd.
De grondeigenaar vond dat die gedoogplicht niet kon worden opgelegd, omdat hij daardoor teveel last zou ondervinden. Hij vond dat, als de transportleiding zou worden aangelegd, hij moest worden onteigend. Daartoe draagt de grondeigenaar aan dat hij al in november 1964 twee vergunningen heeft gekregen voor bedrijfsuitbreiding middels kassenbouw en dat zijn bedrijfsvoering te zeer wordt belemmerd door de transportleiding.
Volgens de minister doet dat niet ter zake. Dit omdat de bouw van de kassen in 1965 al is gestopt, nadat slechts een deel van de fundering was aangelegd. Daarbij komt nog dat de bouw niet was gepland op het perceelsgedeelte waar de waterleiding is gepland. Ook vindt de minister dat de rechter moet kijken naar de huidige planologische bestemming van het perceel, en die is “recreatie”.
Het Gerechtshof volgt het betoog van de minister. De rechter moet kijken naar het actuele gebruik. Het actuele gebruik is weiland (in strijd met de bestemming “recreatie”). Het belang van de grondeigenaar om het actuele gebruik voort te zetten, vergt niet dat de minister de grond onteigent. Wellicht heeft dit ermee te maken dat als de transportleiding eenmaal (ondergronds) is aangelegd, het perceel weer als weiland zou kunnen worden gebruikt.
Naar mijn mening zou een rechter deze kwestie tegenwoordig op vergelijkbare wijze afdoen.
De uitspraak van het Gerechtshof vindt u hier.